جوابیه بانک مرکزی به سخنان عبدالناصر همتی درباره سیاست‌های پولی

«اظهار نظر: با متر و مقیاس آقای همتی فقط در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۰۰ برابر کل دوران سازندگی خلق پول شده است! طی روزهای اخیر برخی رسانه ها از جمله سایت اقتصادنیوز، ادعاهای آقای همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی درباره چاپ پول را باز نشر داده اند؛ در خصوص مطلب فوق توضیحاتی به شرح ذیل ارائه میگردد.

در ابتدا ذکر این نکته ضروری است که بازنشر این قبیل مطالب که به جای پرداختن به بحث های کارشناسی و ارائه تحلیل- های علمی، صرفا بیانگر رویکرد کاملا سیاسی ، مغرضانه و غیرکارشناسانه آقای همتی در زمینه های تحولات رخ داده در متغیرهای پولی کشور است نه تنها کمکی به ارتقا آگاهی و تنویر افکار عمومی نمیکند، بلکه با ایجاد انتظارات منفی در جامعه، دارای آثار مخرب بر فضای اقتصادی کشور خواهد بود.

لازم به ذکر است آقای همتی در دو سال و نیم گذشته به کرات اقدام به ارائهتحلیلها و مقایسه های غلط در خصوص تغییرات مانده متغیرهای پولی نموده اند و بانک مرکزی نیز متعددا توضیحات لازم را در خصوص غیرصحیح بودن تحلیل‌ها و مقایسه‌های ارائه شده توسط ایشان بیان داشته است. به عنوان نمونه، مطلب زیر یکی از پاسخهای بانک مرکزی به مقایسه های آماری آقایه متی است که در تاریخ 1401/۱۰/3 با عنوان"پاسخ بانک مرکزی به مقایسه مغالطه آمیز آقای همتی درباره پایه پولی، نقدینگی، ارز و تورم"انتشار یافته است:

"رئیس کل اسبق بانک مرکزی (جناب آقای دکتر همتی) با انتشار یادداشتی در فضای مجازی با مقایسه غیرکارشناسی افزایش مانده پایه پولی و نقدینگی در هشت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در دو سال قبل (سال۱۳99)، خبر از خلق پول سه برابری در دوره حاضر می دهند. بر اساس این نوع منطق مقایسه و تحلیل، در سال ۱۳99 معادل یک سوم کل دوران ریاست جمهوری آقای روحانی،2.5 برابر کل دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد، 17.6 برابر کل دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی و ۱۰۰ برابر کل دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی خلق پول در اقتصاد رخ داده است".

علی ایحال، فارغ از روش نادرست و مغالطه آمیز رئیس کل سابق بانک مرکزی در تحلیل ارقام کل های پولی(مقایسه صرف سطح متغیرهای انباره و بی توجهی به تحولات رشد آنها در یک دوره زمانی)، بررسی روند رشد نقدینگی در دو سال گذشته حاکی از مدیریت باثبات نقدینگی و حرکت این متغیر کاملا مبتنی بر مسیر برنامه ریزی شده توسط بانک مرکزی بوده است. رجوع به ارقام رشد نقدینگی طی سال‌های ۱۳98 الی ۱۴۰۰ و مقایسه آن با ارقام رشد نقدینگی طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ می تواند معیار مناسبی برای قضاوت در خصوص مدیریت کل های پولی در دوران تصدی آقای همتی در بانک مرکزی و دوره کنونی باشد. بدون تردید، روند صعودی رشد نقدینگی و ثبت ارقام بی سابقه این متغیر در پایان سال ۱۳99 و نیمه اول سال ۱۴۰۰ مسئله ای بس نگران کننده بود که تداوم آن می توانست اقتصاد کشور را با معضلات و مخاطرات گوناگونی مواجه سازد و ضمن افزایش نااطمینانی ها در تصمیمات خرد فعالان اقتصادی کشور، آثار مخربی بر متغیرهای کلان اقتصای به وجود آورد. حال که حدود دو سال از آن مقطع نگران کننده گذشته است، متغیرهای پولی کشور در وضعیت نسبتا ً پایداری قرار گرفته اند و آمارها حاکی از تحقق اهداف بانک مرکزی در کنترل رشد نقدینگی و قرار گرفتن در محدوده های تعیین شده دارد.

مرور مسیر طی شده نشان دهنده آن است که نرخ رشد دوازده ماهه نقدینگی از ۴۲.8 درصد در پایان مهر ماه ۱۴۰۰ طی یک روند نزولی به ۳۱.۱ درصد در پایان سال ۱۴۰۱ و متعاقبا به ۲۴.۳ درصد در پایان سال ۱۴۰۲ رسیده است. ارقام فوق به خوبی بیانگر توفیق بانک مرکزی در اجرای سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک ها و دستیابی به اهداف کنترل رشد کل های پولی و مدیریت رشد نقدینگی در محدوده هدف تعیین شده برای سال۱۴۰۱(۳۰درصد) و سال ۱۴۰۲(25درصد) میباشد. لازم به تاکید است که در تحلیل کل های پولی و تاثیر آن بر تورم، نقدینگی (که نمایانگر مجموع خلق پول بانکها و بانک مرکزی است) از اهمیت بالایی برخوردار است و متغیر مذکور است که به صورت سپرده در اختیار آحاد فعالین اقتصادی قرار دارد و قدرت خرید ایجاد می‌نماید.

در خصوص تحولات پایه پولی نیز لازم به توضیح است که رشد پایه پولی در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به دنبال اجرای سیاست-های افزایش نسبت سپرده قانونی، روند صعودی را طی نمود و به رقم 45.0 درصد در فروردین ماه ۱۴۰۲ رسید. اما در ادامه، اثر متغیر مذکور بر رشد پایه پولی کاهش یافته، به طوریکه رشد پایه پولی در پایان اسفند ماه ۱۴۰۲ به 28.1 درصد رسیده است. لازم به ذکر است، در سال گذشته بانک مرکزی مکررا درخصوص اینکه بخشی از افزایش رشد پایه پولی در بازه نیمه دوم سال ۱۴۰۱ و نیمه اول سال ۱۴۰۲ به معنای تزریق پول پرقدرت به اقتصاد نبوده، بلکه به واسطه افزایش نسبت سپرده قانونی رخ داده، توضیحات لازم را ارائه نموده است و ملاحضه می شود که همانطور که بانک مرکزی از پیش اعلام کرده بود، نرخ رشد پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۲به زیر ۳۰ درصد رسیده است.»