وابستگی بازار سهام به نرخ دلار

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون، در ادبیات انگیزشی جمله‌ای وجود دارد با این مضمون که انسان‌ها درست از جایی شروع به قوی‌تر شدن می‌کنند که خود را در ضعیف‌ترین حالت ممکن می‌بینند. شاید بتوان با اندکی تغییر و دستکاری در زاویه دید این متن را به بطن بازارهای مالی و به ویژه بورس تعمیم داد.

بازارها زمانی رشد را شروع می‌کنند که در ضعیف‌ترین حالت ممکن خود قرار بگیرند. نمونه واضح و شفاف این ماجرا در معاملات آبان‌ماه سال گذشته بورس تهران خودنمایی کرد. در حالی که هیچ‌کس امیدی به رشد بورس تهران نداشت، به یکباره از دل همین ناامیدی و نااطمینانی، بازار سهام مسیر صعودی را استارت زد و تا میانه‌های اردیبهشت سال جاری توانست قله‌های تاریخی را فتح کند.

قطار قیمت‌ها در بورس تهران در فروردین و اردیبهشت سال جاری به‌گونه‌ای با سرعت به سمت ایستگاه‌های جدید حرکت می‌کرد که بساط بازار ارقام نجومی و غیرمنطقی برای شاخص در محافل بورسی مجددا داغ شده بود. اما شهد شیرین فتح برای سهامداران و اهالی بورس تهران فقط چند روز برقرار بود و پس از آن و تا به امروز گرفتار رکود معاملاتی و صعود و سقوط‌های متوالی شده است.
چرا شاخص کل سقوط کرد؟

وضعیت این روزهای بازار سهام به خوبی نمایانگر اثر تصمیم‌های نادرست بر بدنه اقتصاد کشور است که به فرار سرمایه‌گذاران از بورس منجر شده است. بازار سهام طی چند ماه گذشته به دلیل تصمیمات دولت در زمینه افزایش نرخ گاز صنایع، توقف عرضه خودرو در بورس کالا و افزایش تعرفه صادراتی مواد خام به یک بی‌اعتمادی گسترده مواجه شده است. بی‌اعتمادی‌ای که به سقوط شاخص کل به زیر دو میلیون واحد منجر شد و تنها بازاری که این روزها زیر سقف‌های سال ۹۹ معامله می‌کند، بورس است.
پیش شرط صعود بورس چیست؟

همین امر موجب قرار گرفتن بسیاری از سهام در سطوح ارزنده خود شده است، اما قطعا بدون اعتمادسازی و ایجاد محرک‌های مناسب، تصور بازگشت دوباره پول و جریانات نقدینگی به بورس، کار سخت و دشواری است. زیرا تنها ارزندگی محرک رشد و نزول بورس نیست و این جریانات نقدینگی و احساسات معامله‌گران است که حداقل روند کوتاه‌مدت بورس را ترسیم می‌کند.

رانت اطلاعاتی عده‌ای از افزایش نرخ خوراک و همچنین دست‌اندازی دولت به سود پتروشیمی‌ها برای کسری بودجه خود جایی برای امیدواری برای بسیاری از سهامداران نگذاشته است.
تضاد بازار سهام ایران و جهان

نوسان قیمت‌ها در بازار سهام همیشه متهمان خودش را داشته است؛ متهمانی که اگرچه گاهی به نظر جنس متفاوتی از یکدیگر دارند، اما در انتها همگی از یک مبدا انشعاب می‌گیرند و به تلاطمات قیمتی در تمامی بازارهای دارایی منجر می‌شوند.

نرخ تورم و نرخ بیکاری دو متغیر مهم اقتصاد کلان هستند که در اقتصادهای بزرگ جهان تغییرات آنها به سرعت در قیمت سهام منعکس می‌شود و یکی از فعالیت‌های تخصصی نهادهای مالی در این کشورها پیش‌بینی تغییرات این دو شاخص برای پیش‌بینی روند بازار سهام است. در واقع در کشورهایی که بانک مرکزی یک نهاد مستقل است و توانایی اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب را در برابر تغییرات نرخ تورم و نرخ بیکاری دارد، تاثیر تغییر این متغیرها در بازار سهام این نوع کشورها بیش از سایرین مشهود و رشد و کاهش اندک این متغیر در تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیرگذار است.

بورس ایران سال‌هاست تورم‌دوست شده است و حداقل می‌توان گفت در کوتاه‌مدت بازار سهام از کاهش نرخ تورم سودی نمی‌برد که این امر دقیقا برخلاف بورس‌های جهانی است. از آنجا که بخش عظیمی از ارزش بازار سهام ایران در اختیار شرکت‌های معدنی فلزی و شیمیایی است، نرخ محصولات آنها به نرخ دلار گره خورده است و همین موضوع باعث شده این شرکت‌ها از افزایش نرخ دلار نفع ببرند.

تقریبا در شرایط تحریمی توسعه و افزایش ظرفیت تولید برای بسیاری از شرکت‌های بزرگ ممکن نیست و افزایش نرخ محصولات تنها راه افزایش سودآوری این شرکت‌هاست همین موضوع بورس ایران را تورم‌دوست کرده است، اما چه فایده که سودهای کسب‌شده طی سال‌های تورمی و تحریمی تنها سودهای اسمی بوده‌اند و به رشد حقیقی قدرت خرید سهامداران منجر نشده‌اند.
پیش بینی بورس؛ پول به بازار سهام باز می‌گردد؟

بازار سهام با یک عقب‌ماندگی ملموس نسبت به تمامی بازارهای موازی مواجه شده است؛ عقب‌ماندگی‌ای که آغاز آن از سال ۱۳۹۹ و با از بین رفتن اعتماد در بین معامله‌گران آغاز شد و همچنان ادامه دارد، اما در همیشه بر یک پاشنه نمی‌چرخد و به نظر با اشباع‌شدن سرمایه‌گذاری در فضای ملک و همین قوانین سختگیرانه در مورد خرید و فروش ارز و طلا به‌نظر با کمی خوش‌سلیقگی و تصمیم‌های عاقلانه در مورد تولید و شرکت‌های بورسی می‌توان به رشد بازار سهام بیش از سایر بازارها امیدوار بود و حتی انتظار داشت در یک‌بازه میان‌مدت این عقب‌ماندگی نسبت به سایر بازارها جبران شود.

وابستگی بازار سهام به نرخ تورم تنها در نرخ دلار خودش را نشان می‌دهد که بیش از یک‌دهه است که محرک اصلی بورس بوده و رد پای آن در هر سیکل نزولی و صعودی بازار سهام دیده می‌شود و برای پیش‌ بینی بورس در بلندمدت تنها کافی است رفتار دلار بررسی شود.