سه شنبه, ۲۹ شهریور ۱۴۰۱
۱۰:۵۹
۲۹
به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون، پس از انقلاب اسلامی، تعاونی های سراسر کشور به دو بخش تولیدی و توزیعی تبدیل شد که در این گزارش قصد داریم این دو نوع تعاونی و زیر بخش های آن را با هم تفکیک کرده و وظایف و دامنه فعالیت های آنها در کشور را برشماریم.
الف) تعاونی ها تولیدی
تعاونی تولیدی به تعاونی گفته می‌شود که به منظور اشتغال اعضا در امور مربوط به کشاورزی و دامداری، دامپروری، پرورش ماهی و... راه اندازی شود، در واقع تعاونی تولید نوعی نظام بهره برداری کشاورزی در شکل حقوقی یک تشکل اقتصادی تولید کشاورزی غیردولتی که از مدیریتی نسبتاً علمی وتخصصی برخوردار است و با اتکا به نیروی مردمی و با تصمیمات مشارکت جویانه از طریق مجامع عمومی و هیئت مدیره، ضمن حفظ اصل مالکیت فردی و در نتیجه با انگیزه‌های فردی وخانوادگی تاسیس و فعالیت می‌کند.
بعد از اصلاحات ارضی سال ۱۳۴۱ برای رفع مشکل خردی و پراکندگی قطعات اراضی مزروعی و مسئله اعمال مدیریت صحیح و بکارگیری روشهای پیشرفته در آن زمان اقدام به تشکیل شرکتهای تعاونی تولید روستایی شد.
این اقدام براساس قانون تعاونی نمودن تولید ویکپارچه شدن اراضی ( مصوب ۱۳۴۹) صورت پذیرفت و تا سال ۱۳۵۷ تعداد ۳۹ شرکت تعاونی تولید در کشور تاسیس گردید.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حدود نیمی از تعاونیهای تولید منحل و بقیه که ۱۹ واحد بود تقریباً بدون هیچ حمایتی از جانب دولت بکار خود ادامه دادند.
در طول سالهای اولیه بعد از انقلاب چندان توجهی به مقوله نظام بهره برداری از منابع تولید کشاورزی کشور بطور اعم و تعاونی های تولید روستایی به طور ویژه نمی‌شد.
اما مشکل خردترشدن اراضی و تشدید پراکندگی قطعات اراضی مزروعی کماکان ادامه داشت. دهه ۶۰ توجه محافل تخصصی و علمی به مقوله نظام های بهره برداری و دستیابی به شیوه‌های مناسب‌تر بهره برداری از منابع جلب گردید و احیاء و توسعه تعاونیهای تولید بطور خاص و توجه به نظام بهره برداری کشاورزی بطور عام در دستور کار وزارت کشاورزی وقت قرار گرفت.
دور جدید توسعه تعاونیهای تولید روستایی از سال ۱۳۶۸ ( از آغاز اجرای برنامه اول توسعه ) با تاسیس ۵ شرکت جدید آغاز گردید و در سالهای بعد شتاب بیشتری گرفته، و تا پایان سال ۱۳۸۸ تعداد تعاونیهای تولید روستایی ۱۲۳۰ شرکت رسید.
ب) تعاونی ها توزیعی
تعاونی‌ها توزیعی اما برخلاف تعاونیهای تولیدی در سراسر کشور برای اموری همچون تهیه و توزیع کالا، مسکن و خدمات و سایر نیازمندیهای اعضا تعاونی راه اندازی شده اند، به همین دلیل قصد داریم در زیر به انواع تعاونی های تولیدی و توزیعی در کشور بپردازیم.
- تعاونی های کشاورزی
تعاونی کشاورزی که بخش اعظمی از تعاونی ها کشور را به خود اختصاص داده اند عمدتا شامل تعاونی های زراعت، باغبانی، دامپروری، دامداری، پرورش مرغ گوشتی و تخم گزار، مرتع داری پرورش میگو و غیره است.
- تعاونی های صنعتی
طی سالیان اخیر تعاونیهای صنعتی نسبت به سایر تعاونی ها از رشد قابل توجهی برخوردار بوده اند این تعاونی ها عمدتا در حوزه صنایع فلزی، شیمیایی و سلولزی، برق الکترونیک، غذایی دارویی ، بهداشتی، نساجی، چرم و پوشاک فعالیت دارند.
از مهمترین قابلیت ها و ویژگی ها تعاونی های صنعتی می توان به انعظاف پذیر بودن در مقابل شرایط بازار و درخواست های محدود و متنوع بازار، تامین قطعات و کالاهای واسطه ای واحدهای بزرگ صنعتی و با هزینه کمتر، تامین نیروهای متخصص مورد نیاز صنایع بزرگ، بالا رفتن فرهنگ صنعتی در کشور، کمک به رفع محرومیت مناطق کمتر توسعه یافته کشور و ایجاد عدالت اجتماعی و توزیع متعادل ثروت در جامعه نام برد.
- تعاونیهای عمرانی
تعاونیهای عمرانی در سراسر کشورمان عمدتا به امور زیربنایی از جمله زمینه‌های عمران و ساختمانی می‌پردازند و به صورت جزئی نیز اموراتی مانند جاده سازی، پل سازی و ساخت وساز انواع ساختمان انجام می دهند.
- تعاونی های معدنی
تعاونی های معدنی به صورت کلی در زمینه استخراج انواع مواد معدنی(فلزی، غیرفلزی و مصالح ساختمانی) فعالیت دارند.
- تعاونی‌ها خدماتی
تشکیل تعاونیهای خدماتی در سال های گذشته با رشد خیره کننده ای در سراسر کشور برخوردار بوده است به طوری که این تعاونی ها تسهیل کننده‌ی بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی همچون حمل و نقل، ارتباطات، فنی و مهندسی، خدمات مالی و پشتیبانی و غیره بوده اند.
بسته‌بندی و سورتینگ، خدمات ادارای مالی و پشتیبانی، خدمات آموزشی، خدمات بهداشتی و درمانی، خدمات بیمه‌ای، خدمات چاپ و نشر، خدمات راهداری، خدمات رایانه‌ای، خدمات زیست محیطی، خدمات فرآورده‌های نفتی، خدمات فنی و مهندسی و مشاوره، خدمات کالایی، خدمات مخابراتی و پستی، خدماتی توزیع آب و برق و گاز، حمل و نقل برون شهری جاده‌ای و درون شهری و حمل و نقل دریایی از مهمترین اقسام تعاونی های خدماتی در کشور محسوب می شوند.
- تعاونی های مسکن
هدف از تشکیل تعاونی مسکن در کشور عمدتا تامین نیاز اعضاء در زیرمجموعه‌های کارگری ،کارمندی و آزاد بوده است.
در واقع تعاونی مسکن به منظور تهیه زمین و ساختمان و خانه و آپارتمان های مسکونی و واگذاری آنها بصورت نقد یا اقساط به اعضای خود تشکیل می‌شود. در ادامه اختیارات دیگری از قبیل اجرا و نگهداری نیز به آن داده شده که ما بطور خلاصه بدان اشاره کردیم اما بطور کلی تعاونی مسکن می‌تواند توسط شخص یا اشخاصی به منظور ساخت یک ساختمان از ابتدا که شامل تهیه زمین، اخذ مجوزات تا مراحل پایانی تشکیل می‌شود. حال می‌توان نتیجه گرفت که یک تعاونی می‌تواند توسط عده‌ای که هم صنف، هم محله، همکار تشکیل شود و نام هایی مانند تعاونی مسکن کارکنان ارتش شامل عده ای از کارکنان ارتش است که تشکیل تعاونی داده اند سپس از بین خود شخص یا اشخاصی را به عنوان مدیر عامل و هیات مدیره انتخاب کرده و مدیریت تعاونی برای مدیریت پروژه به آنها میسپارند.
* فاطمه الیاسی خبرنگار اقتصادی
