نقشه راه تحقق برنامه هفتم توسعه

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،سی و هشتمین جلسه هیات نمایندگان اتاق تهران صبح امروز با حضور اعضا برگزار شد. در ابتدای جلسه مسعود خوانساری رئیس اتاق تهران با اشاره به مراسم های عزاداری دهه پایانی ماه صفر، پیشاپیش رحلت پیامبر اسلام، شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) را تسلیت گفت. او با بیان اینکه خوشبختانه هفته گذشته سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه ابلاغ شد به عملکرد دولت ها در برنامه ششم توسعه پرداخت و گفت:« در برنامه هفتم توسعه پیشرفت اقتصادی توام با عدالت با نرخ رشد اقتصادی متوسط 8 درصد در طول برنامه با تاکید برافزایش بهره وری کل عوامل تولید و تک رقمی کردن تورم در 5 سال آینده ابلاغ شد که اهداف بزرگ و خوبی است و انشاالله بتوانیم به آن ها برسیم. اما قطعا برای رسیدن به موفقیت در برنامه هفتم لازم است که تحلیلی از برنامه ششم داشته باشیم و ناکامی ها، شکست ها و توفیقاتی که وجود داشته بررسی شوند تا بتوانند نقشه راه برنامه هفتم باشند.»

رئیس اتاق تهران در ادامه به بررسی چند شاخص مهم اقتصادی درهدفگذاری برنامه ششم توسعه و عملکرد سال های برنامه پرداخت و گفت:« اول بحث تولید ناخالص داخلی است؛ برابر پیش بینی برنامه پنج ساله ششم توسعه ما می بایست سالانه شاهد متوسط 8 درصد رشد می بودیم که الان برای برنامه هفتم هم در نظر گرفته شده است؛ در واقع در طول پنج سال برنامه ششم توسعه باید معادل 46.9 درصد رشد می داشتیم ولی آن چه که در طول برنامه به دست آورده ایم 3.44 درصد بوده است. شاخص دوم میانگین رشد سالانه تورم است؛ قیمت ها در طول پنح سال معادل 4.76 برابر شده است یعنی حدودا ما سالی 100 درصد افزایش قیمت ها را در طول برنامه ششم شاهد بوده ایم که نشان دهنده وضعیت بسیار ناهنجار عدم ثبات اقتصادی در کشور است، این امر باعث عدم صرفه سرمایه گذاری در بخش های مولد بوده و سرمایه ها را به سمت بخش های غیرمولد سوق داده است. سومین شاخص مهم برنامه ششم وضعیت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است که به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد اقتصاد در سال های گذشته کاهش شدیدی یافته است. طبق اعلام بانک مرکزی در5 ساله برنامه ششم میزان خروج سرمایه 45 میلیارد دلار (سالانه 9 میلیارد دلار) بوده است که به نظر من این رقم خوشبینانه است زیرا بخش مهمی از اقتصاد ما زیرزمینی و غیر شفاف است و باتوجه به این نکته حتما میزان خروج سرمایه بیش از 9 میلیارد دلار در سال بوده است. همچنین میزان موجودی سرمایه، در سال های گذشته کاهش یافته است به نحوی که در سال های اخیر میزان جذب سرمایه جدید تکافوی میزان اصطحلاک سرمایه های موجود در کشور را نمی دهد در حالی که برابر اهداف در نظر گرفته شده در برنامه ششم موجودی سرمایه باستی سالانه 21.4 درصد داشته پیدا می کرد ولی در عمل در طول برنامه ششم 28.8 درصد کاهش یافته است یعنی سالانه معادل 5.76 درصد کاهش پیدا کرده است. چهارمین شاخص رشد بهره وری است؛ همان گونه که می دانید رشد اقتصاد از دو طریق حاصل می شود؛ یکی از طریق تزریق سرمایه و نیروی کار بیشتر به سیستم اقتصادی و دوم از طریق استفاده بهتر از سرمایه ها و نهادی که در اختیار هست که بهروری تلقی می شود. براساس برنامه ششم قرار بوده است که رشد سالیانه بهره وری معادل 2.8 درصد باشد اما متاسفانه در طول برنامه این بخش رشد برابر صفر داشته که نشان دهنده این امر است که در اقتصاد ایران بسیاری از ساختارهای سیاست های موجود، مشوق بهره وری نبوده یا حداقل سازگار با بهره وری نیستند.»

مسعود خوانساری در ادامه به عواملی که می تواند باعث رشد بهره وری در طول برنامه های توسعه شود، اشاره کرد و گفت:« بهره وری بنگاه ها، از طریق نوآوری، بهبود فرآیندها، آموزش نیروی انسانی، مدیریت هزینه ها، انتقال فناوری و نظایر آن، تحقق پیدا می کند و در نهایت منجر به افزایش بهره وری در کل اقتصاد می شود در حالی که با افزایش موانع تجاری، ممانعت از رقابت آزاد و استفاده از تکنولوژی نسل های عقب افتاده، اقتصاد کشور دچار مشکل شده است. همچنین سهم بالای بخش عمومی در اقتصاد ایران با توجه به کمبود بهره وری و کارایی در بخش عمومی نسبت به بخش خصوصی، موجب کاهش رشد بهره وری شده است. ما شاهدیم ساختار سیاست های حمایتی به گونه ای است که انگیزه افزایش راندمان را در بخش های مختلف اقتصاد از بین می برد. علاوه بر این ها مداخله قیمتی دولت و پایین نگهداشتن قیمت ها در بخش های تولیدی و مخصوصا انرژی باعث عدم توجه به انرژی های نو در کشور در مقایسه با سایر کشورها شده است، به نحوی که در سال 2014 سهم تولید ایران از مجموع تولید انرژی های نو در جهان کمتر از 0.1 درصد بوده است و درمقابل هند 11 درصد، برزیل 6 درصد، پاکستان 4 درصد سهم داشته اند. افزایش بهره وری انرژی در بخش های خانگی، حمل و نقل و صنعت نیز کاملا وابسته به اصلاح قیمت ها در بازار انرژی است. طبق برآوردهای سازمان برنامه سالانه 76 میلیارد دلار سوبسید انرژی در کشور داده می شود و طبق برآوردهای سازمان بین المللی انرژی این عدد 100 میلیارد دلار است که به هیچ وجه نه تنها در اقتصاد کشور نقش مثبتی را بازی نمی کند بلکه نقش مخرب در تولید و مصرف بیش از اندازه انرژی دارد. همچنین در کشور شاهدیم که در بخش عمومی حدود 1300 هزار میلیارد تومان خرج دولت است و حدود 2300 هزار میلیارد تومان نیز مخارج شرکت های دولتی است که این اعداد نشان دهنده دولتی بودن بخش عمده ای از اقتصاد است؛ باید دولت در یک ضرب العجل خود را از شر اداره اقتصاد رها کند و اقتصاد را نیز از شر مدیریت دولتی نجات دهد به علاوه اجرای سیاست هایی مانند بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و افزایش شفافیت و پاسخگویی نهادهای دولتی و عمومی در بخش هایی که دولت اجبار به مدیریت دارد، باعث ارتقای بهره وری خواهد شد.»

رئیس اتاق تهران در ادامه به جمع بندی عوامل اصلی ناکامی های برنامه 5 ساله ششم توسعه که می توانند راهکاری برای رسیدن به اهداف برنامه هفتم باشند، پرداخت و گفت:« مهم ترین عامل عدم موفقیت برنامه ششم توسعه افت شدید سرمایه های اجتماعی بوده است که باعث شده سرمایه گذاری کاهش پیدا کند و اگر سرمایه گذاری هم صورت گرفته در بخش های غیرمولد و سرمایه گذاری هایی بوده که به صورت زودبازده بتواند به نتیجه برسند. عامل دوم خروج سرمایه بوده است؛ خروج سرمایه آفت بزرگی در سال های گذشته بوده که همچنان ادامه دارد و باعث شده که رشد سرمایه گذاری را نسبت به اصطحلاک منفی کند. عامل دیگر ناکامی در برنامه ششم خروج نیروهای نخبه و مهاجرت آن ها از ایران بوده است؛ برای مثال در هفته گذشته گزارشی اعلام شد که نشان می دهد فقط در سال گذشته 160 متخصص قلب از کشور خارج شده اند و در همه بخش ها چنین روندی وجود داشته که بسیار نگران کننده است و نشان می دهد در سال های آینده ما با کمبود متخصص در داخل کشور رو به رو می شویم. عامل دیگر هم مدیریت و حکمرانی غلط در مباحث اقتصادی بوده و نکته بعدی هم تصدی گری دولت و اقتصاد دولتی است.»

مسعود خوانساری علاوه براین ها تحریم را هم یکی از عوامل مهم ناکامی در دستیابی به اهداف برنامه ششم توسعه دانست و گفت:«تحریم ها در سال های گذشته مثل موریانه اقتصاد کشور را خورده است و عدم انتقال تکنولوژی های جدید باعث کاهش راندمان و بهره وری شده است و شاهدیم که بازار رقابتی را روز به روز در جهان از دست می دهیم. تحریم ها علاوه بر هزینه های بالایی که برای واردات و صادرات کشور به وجود آورده و برآورد می شود حدود 20 درصد است؛ عدم النفع بسیار شدیدی برای اقتصاد ایران داشته که شاید سالانه بیش از صدها میلیارد دلار باشد. مثلا در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی، میزان صادرات ما از 5 میلیارد دلار در سال های گذشته به دلیل تحریم ها به زیر 400 یا 300 میلیون دلار رسیده است.»

رئیس اتاق تهران گفت:«امیدواریم دوستان و مسئولان دولت در زمانی که بخواهند برنامه هفتم توسعه را اجرایی کنند ناکامی های برنامه ششم را در نظر داشته باشند تا انشاالله بتوانند به اهداف برنامه هفتم دست یابند.»

مسعود خوانساری در بخش دیگری از صحبت هایش به عضویت ایران در پیمان شانگهای پرداخت و گفت:« عضویت ایران در پیمان شانگهای موفقیت بزرگی بود که در سفر هفته گذشته آقای رئیس جمهور به این اجلاس در سرمقند محقق شد و امیدواریم بتوانیم از پیوستن کشورمان به این پیمان بهره خوبی ببریم.»

رئیس اتاق تهران درباره درگذشت مهسا امینی گفت:« درگذشت خانم مهسا امینی جامعه را جریحه دار کرد و امیدواریم دیگر شاهد چنین اتفاقات تلخی نباشیم. آقای رئیس جمهور دستور پیگیری موضوع را دادند و با خانواده خانم امینی هم گفت و گو کردند که کار ارزشمندی بود. چنین اتفاقات تلخی باعث کاهش سرمایه اجتماعی می شود.»

مسعود خوانساری همچنین در پایان جلسه به برگزاری مراسم اختتامیه پنجمین دوره جشنواره امین الضرب فرهنگی و تجلیل از اهالی رسانه هم اشاره کرد و گفت:« بیش از 400 اثر به پنجمین دوره جشنواره امین الضرب رسیده بود و با بررسی داوران در 7 بخش برنده ها انتخاب شدند. خبرنگاران تاثیر بسیار زیادی می توانند در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور داشته باشند و ما خوشحال هستیم که دیروز میزبان برگزاری پنجمین دوره جشنواره بودیم.»