توسعه تعاون:پس از تصویب ضوابط پذیرش استارتآپها در فرابورس و همچنین پذیرفته شدن نخستین استارتآپ ایرانی در این بازار، نیمه آذرماه ۱۴۰۰ امیدنامه تپسی در سایت فرابورس منتشر شد.
به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،تمایل استارتآپها برای ورود به بورس بعد از جهش بی‌سابقه شاخص در ماه‌های ابتدایی سال 99 به بالاترین حد خود رسید. هرچند که با ریزش شدید شاخص کل در اواخر تابستان همان سال، این تب تند فرونشست، اما حضور استارتآپها هم با وجود تمام تلاش‌های صورت گرفته، در مقطعی که بازار بورس روزهای طلایی خود را سپری می‌کرد، محقق نشد. با این حال برخی استارتآپها که پیش از روزهای طلایی بورس در پی ورود به این بازار بودند، همچنان برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کنند و نگاهی بلندمدت به حضور در بازار سرمایه دارند.
خلأهای قانونی و نبود ضوابط مدون برای ورود استارتآپها به بازار سرمایه باعث شده تا آنها در تمام این سال‌ها پشت چراغ قرمز بورس بمانند. سال گذشته این طلسم شکست و بالاخره تپسی به عنوان نخستین استارتآپ ایرانی موفق شد تا نام خود را در بازار دوم فرابورس ثبت کند. البته تپسی به عنوان نخستین و تنها استارتآپ حاضر در بازار سرمایه در ایران، پس از ماه‌ها همچنان در وضعیت «ممنوع- متوقف» قرار دارد و هنوز سهام خود را عرضه نکرده و همچنان در حال طی فرایندهای قانونی است -طبق قانون شرکت‌ها تا 6 ماه پس از درج نماد معاملاتی خود بر تابلوی فرابورس فرصت دارند تا عرضه اولیه را انجام دهند- با این حال، نفس ورود این استارتآپ به بورس به زعم بسیاری از فعالان این حوزه، می‌تواند زمینه‌ساز ورود دیگر استارتآپهای بزرگی باشد که سالهاست در صف ورود به فهرست مندرج روی تابلوهای بازار سرمایه هستند. هنوز مشخص نیست تپسی چگونه در این بازار حاضر خواهد شد و بازار سرمایه به حضور این استارتآپ چه واکنشی نشان خواهد داد. روشن شدن این امر می‌تواند نقشی تعیین کننده در کیفیت حضور استارتآپهای ایرانی در بورس داشته باشد. زمزمه ورود استارتآپها به بازار سرمایه از سال 95 شنیده می‌شد. نبود تعریفی واحد از فعالیت استارتآپی و همچنین ضوابط پذیرش این مجموعه‌ها در بازار سرمایه، باعث شد تا این اتفاق سال‌ها به تعویق بیفتد. بالاخره تابستان 1399 و در پی رشد بی‌سابقه شاخص بورس ایران و همچنین اقبال عمومی نسبت به این بازار، دولت به صرافت انجام این کار افتاد و رئیس جمهور در تیرماه همان سال وزیر اقتصاد را مامور پیگیری موضوع کرد. تپسی به عنوان نخستین استارتآپ ایرانی دی ماه 99 در فرابورس پذیرفته شد، اما انجام امور قانونی نزدیک به یک سال به طول انجامید تا اینکه در آذرماه 1400 فرابورس ایران از درج نماد معاملاتی تپسی در بازار دوم فرابورس خبر داد و اعلام کرد نماد تپسی قرار است در گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن معامله شود. همچنان تپسی تنها استارتآپی است که مجوز عبور از این دیوار شیشه‌ای را کسب کرده است. دیجی‌کالا، دیوار، شیپور، فیلیمو و کافه‌بازار استارتآپهای دیگری هستند که سالهاست در صف ورود به بازار سرمایه منتظرند. هرچند برخی از آنها از جمله دیجی کالا به گام نهایی ورود به این بازار نزدیک شدند، اما به دلایل مختلف هنوز این هدف برای آنها محقق نشده است. در دنیا حضور استارتآپها در بازار سرمایه، به رغم وجود چالش‌های بسیار، امری پذیرفته شده است و بخشی از فهرست بلندبالای بورس، به استارتآپها اختصاص دارد. اما در ایران هنوز این امر در ابتدای راه است. ورود استارتآپها به این بازار مدافعان و مخالفانی دارد که هرکدام استدلال‌های خود را دارند و از تهدیدها و فرصت‌های این حضور می‌گویند. یکی از بزرگ‌ترین موانعی که مخالفان این امر بر آن تاکید دارند، ریسک بالای فعالیت استارتآپهاست. «۹۰ درصد استارتآپها شکست می‌خورند.» این آماری بین‌المللی از فعالیت استارتآپها در حوزه‌های مختلف است. آماری که مخالفان حضور استارتآپها در بورس به آن استناد می‌کنند تا پرریسک بودن این حضور و همچنین تبعات ناشی از زیان انباشته استارتآپها را هنگام ورود به بورس به سرمایه‌گذاران گوشزد کنند. از طرفی موافقان این امر معتقدند حضور استارتآپها در بورس می‌تواند با ایجاد اعتماد عمومی موجب دوام فعالیت آنها شود و زمینه را برای موفقیت این شرکت‌ها و توسعه فعالیت‌های استارتآپی فراهم کند. به باور مدافعان این امر ایجاد امیدهایی برای نقدشوندگی، می‌تواند سرمایه‌گذاران را به استارتآپها وفادارتر کند. نبود ضوابط و چارچوب‌های مشخص برای ارزش‌گذاری استارتآپها یکی دیگر از چالش‌های جدی این حوزه است. دانشی که استارتآپها در اختیار دارند سرمایه اصلی آنها محسوب می‌شود، اما این سرمایه باید به زبان عدد و رقم در بورس ترجمه شود. موضوعی که سازوکار دقیقی برای آن در ایران وجود ندارد. به همین دلیل ارزش‌گذاری اقتصادی استارتآپها همواره یکی از چالش‌های اصلی فعالیت آنهاست. ضوابط پذیرش استارتآپها در فرابورس آذرماه سال گذشته به تصویب رسید و راه را تا حدودی برای این مجموعه‌ها هموار کرد. اما همچنان مسایل و ابهاماتی در این زمینه وجود دارد که مدیران تپسی که مراحل پذیرش و حضور در فرابورس را پشت سر گذاشته‌اند، همچنان در پی رفع آن هستند تا بتوانند به مرحله عرضه سهام برسند. البته فرابورس ایران برای جلوگیری از مشکلات ناشی از سرمایه‌های نامشهود استارتآپها اعلام کرده است: «عرضه اولیه سهام استارتآپهای حاضر در فرابورس، عمومی نخواهد بود، بلکه به طور غیرمستقیم و از طریق مشارکت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی صورت خواهد گرفت.» شرایط نخستین و تنها استارتآپ حاضر در بورس پس از تصویب ضوابط پذیرش استارتآپها در فرابورس و همچنین پذیرفته شدن نخستین استارتآپ ایرانی در این بازار، نیمه آذرماه 1400 امیدنامه تپسی در سایت فرابورس منتشر شد. اطلاعات مندرج در این امیدنامه نشان می‌دهد که سود خالص تپسی در سال 1399 رقمی حدود 4.7 میلیارد تومان و سرمایه این استارتآپ مبلغی حدود 117 میلیارد تومان است. تپسی پیش‌بینی کرده است سود خالص شرکت در سال 1400 مبلغی حدود 20 میلیارد تومان، یعنی میزانی تقریباً 5 برابر سود خالص محقق شده در سال 99 باشد. این شرکت برای سال 1404 پیش‌بینی سود خالص حدود 1700 میلیارد تومانی برای فعالیت‌های خود در این امیدنامه ثبت کرده است. هرچند این اعداد و ارقام در مقایسه با سایر ارقام ارائه شده توسط شرکت‌های دیگر در بازار بورس نمی‌تواند چندان جذاب به نظر برسد، اما مدیران تپسی معتقدند ماهیت استارتآپها رشد و حرکت رو به جلو در آنهاست. همین خصیصه می‌تواند سهام تنها استارتآپ حاضر در بورس را برای سرمایه‌گذاران جذاب کند. حضور استارتآپها در بورس امری ناگزیر در سال‌های پیش رو خواهد بود، اما کیفیت و چگونگی این حضور همچنان شفاف و دقیق نیست. در این میان فرصت‌هایی که برای استارتآپها با حضور در بورس فراهم می‌شود بعد از ایجاد امکانی جدید برای تامین سرمایه و جلب اعتماد در میان سرمایه‌گذاران، معافیت‌ها یا تخفیف‌های مالیاتی است که برای برخی از این شرکت‌ها اهمیت دارد. از طرفی هزینه‌ها برای ارتقای ساختار حسابداری و ارائه گزارش‌های مالی و همچنین هزینه‌های پذیرش در بازار سرمایه و عرضه سهام در این بازار هم مواردی است که برای شرکت‌هایی که تمایل به حضور در این بازار دارند، قابل تامل است.
