یک اقتصاددان مطرح کرد : بهترین زمان برای تقویت تعاونی‌ها فرا رسیده است
توسعه تعاون:یک استاد اقتصاد معتقد است اکنون بهترین زمان برای تقویت تعاونی هاست، چرا که تعاونی‌ها در کاهش نابرابری نقشی کلیدی دارند.
به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،تعاونی ها که سابقه ای طولانی در ایران دارند این روزها دچار مشکلات عدیده ای هستند. اما متخصصان علم اقتصاد همه بر این نکته اذعان دارند که اگر این بخش از فعالان اقتصاد اندکی مورد توجه واقع شوند می توانند نقش پررنگی در افزایش تولید ملی و رفاه و معیشت مردم داشته باشند. در همین خصوص با دکتر مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه گفتگو داشته ایم.
*جناب افقه! نقش تعاونی‌ها را در اقتصاد کشور چطور ارزیابی میکنید؟ فکر میکنید از گذشته تا امروز با تغییر و تحولاتی که پشت سر گذاشتند چه موانع و مشکلاتی سبب کمرنگ شدن امروز آنها در اقتصاد شده است؟
تعاونی‌ها با هدف کاهش فقر و توزیع عادلانه ایجاد شد. در اصل 44 قانون اساسی اول دولت و بعد تعاونی‌ها در معیشت و کاهش فقر نقش دارند.
اما در طول این سالها به دلایلی مشخص شد که تعاونی‌ها در اجرای ماموریت‌های خود موفق نبودند. دو دلیل را میتوان برای این موضوع ذکر کرد: یکی اینکه اصل خود تولید و تولید کننده در کشور دچار مشکلاتی است، تعاونی‌ها هم معمولا بنگاه‌های اقتصادی هستند که تعداد مشارکت کنندگان در آن بیشتر از یک شرکت معمولی است. بنابراین هر فعالیت اقتصادی که در کشور باشد به دلیل مشکلات ساختاری که در زمینه حمایت از تولید و توسعه وجود دارد چه شرکت‌های معمولی و چه تعاونی‌ها به خوبی موفق نبوده‌اند.
اما تعاونی‌ها ظاهرا به یک دلیل دیگر هم ناکام و ناموفق بوده‌اند و آنطور که مطرح میشود، مشکلات فرهنگی در کارگروه عامل این عدم توفیق است.
اما اینکه تعاونی میتواند نقشی در کاهش نابرابری و توزیع درآمد داشته باشد، اگر مساعدت بشود و خوب هدایت شود و کار فرهنگی انجام شود البته که میتواند موفق عمل کند.
* با توجه به وضعیت اقتصادی که الان وجود دارد فکر میکنید اگر تعاونی‌ها دوباره تقویت شوند و دوباره پا بگیرند میتواند در معیشت مردم نقش خاصی داشته باشند؟ یا در گسترش تولید ملی میتوانند نقشی ایفا کنند یا خیر؟
هر بنگاه اقتصادی الان رونق بگیرد به رونق اقتصادی کمک میکند حال چه تولید تکنفره باشد چه تولید ده‌ها نفره باشد و چه تولید تعاونی. ولی مشکل متاسفانه این است که در شرایط فعلی اصل تولید دچار مشکل است، ولی بله اگر که تعاونی‌ها تقویت شوند و زمینه گسترششان فراهم شود و موانعشان چه حالا موانع اداری، اجرایی و چه جنبه‌های فرهنگی‌اش رفع شوند میتوانند نقش خوبی در کاهش نابرابری عمدتا و کاهش فقر داشته باشند.
* اشاره فرمودید به گسترش فرهنگ تعاون و فرهنگسازی در این زمینه فکر میکنید راههای گسترش فرهنگ تعاون چیست؟
باید همه متولیان در این زمینه کار کند که البته کار ساده‌ای هم نیست چرا که وقتی چیزی به صورت فرهنگ درآمد تغییر آن کار ساده‌ای نیست و از طرفی هم زمانبر و هم دشوار است؛ ولی اگر دولت همتش بر این قرار بگیرد به نظرم طی یک دوره زمانی معینی این شرایط فراهم و می تواند سبب تقویت بنیه تعاونی ها در کشور شود. ضمن اینکه عرض کردم در زمینه اداری و اجرایی هم باید یکسری زمینه‌هایی فراهم شود که با آن فرهنگ سازی به استقرار و ایجاد تعاونی‌ها در جامعه کمک کند.
* غیر از نقش دولت و حاکمیت فکر میکنید بخش خصوصی چقدر میتواند در این زمینه کارگشا باشد؟
تعاونی در اصل بخش خصوصی است با تعداد مشارکت کننده‌های بیشتر از یک شرکت خصوصی. دولت فقط باید موانع را بردارد و بسترها را فراهم کند و همانطور که عرض کردم فرهنگسازی کند و امتیازاتی برای آنان در نظر بگیرد.
البته تا آنجا که میدانم در طی این سالها هم امتیازات خوبی به این تعاونی‌ها ارائه میشد هم وام‌های کم‌بهره و هم امتیازاتی مثل زمین و موارد اینچنینی تعاونی ها زیاد داشته‌اند . اما اینکه موفق نبوده‌اند به دلیل جنبه‌های دیگر و عمدتا فرهنگی بود و باز هم همان مشکلات اصل تولید؛ حال چه شرکت‌های خصوصی و چه بنگاه‌های تکنفره و یا همان تعاونی‌ها. کلا تولید چون با مشکلات مواجه است تعاونی‌ها هم به عنوان بنگاه‌های تولیدی خیلی در این فضا نتوانسته‌اند رشد بکنند.
*چشم انداز تعاون در ایران را چطور میبینید؟
به هرحال تعاونی یک نوع حرکت است و خیلی با بحث‌های تولید فرقی نمیکند منتهی همانطور که عرض شد تولید باید در الویت قرار بگیرد. واقعیت این است که بخشی از معیشت و رفاه مردم از طریق شرکت‌های تعاونی یا مشارکت‌های عمومی قابل تامین است که باید شرایط و زمینه آن فراهم شود. اگر موانع تولید برداشته بشود و در کنارش دولت و حاکمیت کمک کند هم به لحاظ فرهنگی و هم به لحاظ رفع موانع برای این نوع شرکت‌ها الان بهترین زمان برای تقویت تعاونی‌ها است به این دلیل که تعاونی‌ها یکی از این راههای کاهش نابرابری‌ها هستند.
