ارزیابی سلامت مالی بانک‌ها بر اساس مدل کملز ابزاری برای پیش‌گیری از بحران‌های بانکی

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،عباس محمدی، حسابدار رسمی و کارشناس بازار پولی و بانکی، در گفتگو با خبرنگار ایبِنا گفت: نظام بانکی یکی از با اهمیت‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است که بیشترین ارتباط را با بخش کلان اقتصادی کشور دارد و هرگونه نوسان و بی ثباتی آن می‌تواند بر اقتصاد کلان کشور اثرگذار باشد؛ بنابراین بررسی عملکرد صنعت بانک داری و تحلیل سلامت بانکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

محمدی گفت: براساس معیار‌های کمیته بال، بانک‌ها با ریسک‌های گوناگونی نظیر ریسک اعتباری، ریسک بازار، ریسک عملیاتی و ریسک نقدینگی مواجه هستند. وجود یک سیستم مناسب برای رتبه بندی بانک‌ها باعث افزایش سلامت و شفافیت در نظام بانکی و شناسایی ضعف‌ها خواهد شد. رتبه بندی باعث می‌شود تا بانک‌های ضعیف و قوی از لحاظ سلامت و شفافیت شناسایی شوند و عموم مردم بتوانند ارزیابی مناسبی از وضعیت بانک‌ها و در نهایت انتخاب بانک خوب داشته باشند.

این حسابدار رسمی تصریح کرد: رتبه بندی بانک‌ها و موسسات مالی برای سه گروه اهمیت دارد، ناظران به منظور نظارت بر بانک‌ها و موسسات مالی و جلوگیری از بحران‌های بانکی، سپرده گذاران برای انتخاب بانک و موسسه مالی مناسب و برتر برای سپرده گذاری و سهامداران برای ارزیابی و انتخاب گزینه مناسب به منظور خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری.

این تحلیل گر بازار‌های مالی ابراز داشت: کملز (CAMEL) یک سیستم رتبه بندی معتبر بین المللی است که مقام‌های نظارت بانکی از آن استفاده می‌کنند تا موسسات مالی را با توجه به شش عامل ارائه شده، کفایت سرمایه (C)، کیفیت دارایی‌ها (A)، توانایی مدیریت (M)، سودآوری (E)، نقدینگی (L) و حساسیت به ریسک بازار (S)، رتبه بندی کنند.

عباس محمدی در پایان گفت: ارزیابی سلامت مالی بانک‌ها بر مبنای مدل کملز شامل موارد زیر است.

۱-کفایت سرمایه

کفایت سرمایه، انطباق یک موسسه مالی با مقررات مربوط به حداقل سرمایه است و قدرت داخلی بانک را برای مقاومت در برابر زیان‌ها در طول بحران‌های مالی آشکار می‌کند. همچنین مقدار سرمایه لازم برای پوشش دارایی‌های ریسکی را اندازه گیری می‌کند.

۲-کیفیت دارایی‌ها

بانک‌ها باید در مورد نحوه تخصیص منابع مالی سپرده گذاری شده نزد خود تصمیم بگیرند. این تصمیم سطح ریسک اعتباری و احتمال نکول و واخواستی‌های آنرا تعیین می‌کند. کیفیت دارایی‌ها جنبه‌ای مهم برای ارزیابی درجه استحکام مالی بانک است. مهمترین هدف برای اندازه گیری کیفیت دارایی‌ها تعیین ترکیب دارایی‌های غیر سودآور و منجمد به عنوان درصدی از کل دارایی‌ها می‌باشد. کیفیت پرتفوی اعتباری توان سودآوری بانک را بیان می‌کند.

۳-توانایی مدیریت

توانایی مدیریت، توانایی یک موسسه را در شناسایی و سپس واکنش به استرس مالی می‌سنجد. این طبقه به کیفیت استراتژی کسب و کار و حوزه عملکرد مالی و کنترل داخلی بستگی دارد. توانایی مدیریت، توان مدیر عامل و هیات مدیره برای شناسایی، اندازه گیری و کنترل ریسک فعالیت‌های بانک و اطمینان از کارآیی و سلامت عملیات در انطباق با قوانین و مقررات قابل اجرا است.

۴-سودآوری

سودآوری توانایی موسسات در تداوم شرایط در بلندمدت را مدنظر دارد. یک بانک به بازده مناسب نیاز دارد تا بتواند عملکرد خود را توسعه داده و توان رقابتی خود را حفظ کند. در این مولفه پایداری درآمدها، بازده داراییها، حاشیه سود خالص و چشم انداز سودآوری آینده در شرایط سخت اقتصادی مورد توجه است. هنگام ارزیابی سودآوری، سود ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر بیشترین اهمیت را دارد.

۵-نقدینگی

برای بانک ها، نقدینگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا فقدان سرمایه نقدی می‌تواند منجر به هجوم به بانک شود. ریسک نقدینگی به عنوان خطر عدم تحقق نیاز‌های جاری یا آینده جریان نقدینگی بدون تاثیرگذاری بر کار‌های روزانه تعریف شده است. موسسات مالی به منظور اطمینان از انجام بیوقفه عملیات تجاری باید وضعیت نقدینگی مناسبی را حفظ کنند.

۶-حساسیت به ریسک بازار

آخرین حوزه ارزیابی در مدل کملز مربوط به حساسیت نسبت به ریسک بازار است. متغیر‌های کلیدی ریسک بازار از جمله نرخ بهره، نرخ ارز، نوسانات بازار سرمایه (پرتفوی سرمایه گذاری در بورس بانک ها) می‌تواند به شدت صورت‌های مالی بانک‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و به طور معکوس بر درآمد یا سرمایه موسسه مالی اثر گذارد.