دولت سپر تولید داخل در برابر بیماری هلندی باشد

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون، یک کارشناس و پژوهشگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که تاثیر برجام را در آینده اقتصاد کشور چگونه ارزیابی می‌کنید به بورسان گفت: در صورتی که برجام احیا شود دو اثر مهم بر اقتصاد کشور دارد به طوری که ذخایر ارزی کشور آزاد شده، صادرات نفت خام و محصولات پتروشیمی افزایش یافته و درآمد آن هم قابل وصول است.

محمدتقی فیاضی افزود: با احیای برجام مبادلات تجاری و بانکی برای بخش خصوصی به حالت عادی برگشته، هزینه تجارت خارجی کاهش یافته و دست دولت در کنترل کسری بودجه و مصرف بازتر می‌شود.

به گفته این پژوهشگر؛ در صورت توافق، رشد قیمت بازار مسکن کاهش یافته و یا متوقف شده و همچنین بازار سرمایه نیز پررونق‌تر خواهد شد.

وی به تاثیر مهم دیگری در این زمینه اشاره کرد و گفت: با توافق برجام، تورم انتظاری کاهش یافته و تا حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد تاثیر مثبت بر اقتصاد کشور دارد اما در میان مدت و بلندمدت مشکلات کشور همچنان پابرجاست، بنابراین باید به سمت راه حل‌های اساسی حرکت کرد.

وی معتقد است، باز شدن مسیر فروش نفت بعد از توافق هسته‌ای می‌تواند بخش عمده‌ای از جاماندگی بودجه ۱۴۰۱ را جبران کند اما دستیابی به سقف‌های تاریخی فروش نفت احتمالا در بلندمدت به دست خواهد آمد.

وی افزود: پس از احیای برجام به دلیل فروش بالای نفت و همچنین آزادسازی منابع بلوکه شده کشور، خطر بیماری هلندی اقتصاد را تهدید می‌کند که باید برای پیشگیری از آن، واردات بی‌رویه به درستی مدیریت شود.

فیاضی با توضیح اینکه این عارضه (بیماری هلندی) زمانی رخ می‌دهد که درآمد یک کشور بر اثر عوامل فصلی (درآمد هنگفت و ناگهانی نفت در یک دوره) به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد و دولت به عنوان متولی اقتصاد با تصور دائمی بودن این درآمد آن را در جامعه تزریق می‌کنند. درآمد کشور زیاد شده و پول به جامعه منتقل می‌شود. به این معنا که بدون رشد بخش صنعت، تولید کالاهای جدید و یا خدمات ارزش افزوده، درآمد بادآورده ناشی از فروش منابع طبیعی کشور باعث افزایش نقدینگی و به نسبت آن در سایه این فراوانی، موجب افزایش درآمدها می‌شود.

این پژوهشگر ادامه داد: اما با افزایش درآمد، تقاضا برای مصرف کالاهای متنوع افزایش پیدا می‌کند و اگر این افزایش تقاضا به صورت ناگهانی انجام شود، عرضه جوابگوی تقاضا نخواهد بود و تعادل عرضه و تقاضا برهم می‌خورد، در نتیجه قیمت‌ها افزایش می‌یابد. در این صورت، دولت با دخالت در بازار برای سرکوب قیمت‌ها وارد عمل می‌شود و از سوی دیگر، با افزایش واردات سعی در ایجاد تعادل در بازار عرضه و تقاضا می‌کند. این رویه در مدت نه چندان زیادی، باعث می‌شود هزینه تولید کالاها در داخل افزایش یابد و بخش صنعت امکان رقابت با کالاهای وارداتی را نداشته باشد.

به گفته فیاضی؛ بیماری هلندی همچنین با افزایش ورود ارز خارجی به کشور، ارزش پول ملی را نسبت به ارزهای خارجی افزایش می‌دهد و همین امر باعث می‌شود صادرات این کشور به پول کشورهای دیگر گران‌تر شده، ولی واردات به آن کشور به نسبت ارزان‌تر شود. بنابراین، نه تنها برای کالاهای تولید داخل در داخل و خارج از مرزهای کشور مشتری پیدا نمی‌شود، بلکه روند افزایش واردات کالاها به کشور ادامه می‌یابد.

این کارشناس با تاکید به اینکه عملکرد و تصمیم‌گیری سیاست‌گذاران اقتصادی برای کشور بسیار مهم است تا به بیماری هلندی دچار نشویم، گفت: دولت باید ضمن حمایت از تولید داخل، سیاست اقتصاد بسته و محدودی را در کشور در پیش نگیرد.

به گفته فیاضی؛ تولید داخل وقتی از تکنولوژی خارجی و سرمایه‌گذاری محروم بماند، رشدی اتفاق نیفتاده و اقتصاد بسته و محدودی شکل گرفته و کیفیت و درآمد خانوارها کاهش می‌یابد.

وی تاکید کرد: منظور از حمایت این است که هدفمند و حساب شده باشد و انحصاری برای تولیدات ایجاد نشده و به اقتصاد جهانی وصل شود.

این پژوهشگر اقتصادی در پاسخ به این پرسش که مسیر دلار نیما را پس از برجام چگونه ارزیابی می‌کنید، تصریح کرد: این روزها ثبات و پیش‌بینی پذیری اقتصاد برای فعالان اقتصادی بسیار مهم است، نرخ نیما با همین روند ممکن است شکسته شود. بنابراین، دولت باید مداخله کرده و بیشتر از این اجازه ندهد که قیمت دلار پایین بیاید.