توسعه تعاون:پژوهشگران به ۹ سنجه در ارزیابی مالیات بر ارزش افزوده رسیده اند. آن ها می گویند ارزیابی این نوع مالیات با اتکا به سرنخ های درست به اجرای بهتر قانون مربوط به آن کمک می کند.
به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،هرچه سهم مالیات در تامین مخارج دولت بیشتر شود، آثار نامطلوب در اقتصادها کمتر می شود. به همین دلیل در کشورهای پیشرفته، برخلاف کشورهای درحال توسعه، مالیات ها در تامین مالی دولت نقش مهمی ایفا می کنند. کشورهای درحال توسعه هم، در دهه های گذشته برای افزایش سهم مالیات در مخارج دولت تلاش کرده اند. با این وجود، در اقتصادهایی مثل ایران، این تلاش ها کمتر به نتیجه رسیده است. از جمله دلایل عدم موفقیت دولت ها در این کشورها، عدم شناخت دقیق مالیات ها و خط مشی ها در این بخش است.
خط مشی های مالیاتی، در تحقق اهداف مالیاتی موثر است. این خط مشی ها را در 2 دسته مستقیم و غیرمستقیم جای می دهند. مالیات بر دارایی و درآمد، در دسته نخست جای می گیرد و مالیات بر مصرف، فروش و مالیات بر ارزش افزوده، در دسته مالیات های غیرمستقیم است. منظور از ارزش افزوده، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین است. بنابراین مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله ای است که در مراحل مختلف تولید و توزیع و براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای تولید شده یا خدمات ارائه شده، گرفته می شود. این مالیات در تامین درآمدهای پایدار و سالم برای دستگاه های حاکمیتی، کاهش بار مالیات تولید با انتقال آن به منبع مصرف، جهت دهی به مصرف و کنترل آن، کمک به حفظ محیط زیست و سلامت شهروندان و تامین عدالت شهروندی با اعمال مالیات وعوارض بر نیازهای اولیه اقشار آسیب پذیر جامعه موثر است اما در ایران، چالش هایی در اجرای قانون مربوط به مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد. پژوهشگران در یک بررسی ایرانی تلاش کردند خط مشی مالیات بر ارزش افزوده بخش صنعت را ارزیابی کنند. آن ها می گویند اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده به شکل کنونی در صنایع کشور نشان می دهد این قانون در شرایط کنونی از نظر احکام مصوب، نحوه اجرا و نبود زیرساخت های لازم، مشکلاتی را برای تولیدکنندگان در بخش صنعت به وجود آورده است. به گفته این پژوهشگران این مشکلات ناشی از عدم شناخت دقیق این مالیات، مولفه های موثر در شناخت این مالیات، اجرای صحیح و پیامدهای آن در اقتصاد است. گفت وگوی این پژوهشگران با خبرگان در بخش مالیاتی، در نهایت به 9 سنجه برای ارزیابی خط مشی مالیات بر ارزش افزوده بخش صنعت رسیده است. این 9 سنجه تمرکززدایی مالی، مزیت نسبی مالیات بر ارزش افزوده، ارزیابی عملکرد و حسن اجرای قانون را هم در بر می گیرد. این پژوهشگران می گویند دولت ها برای بهبود دریافت مالیات بر ارزش افزوده باید خط مشی این مالیات را به خوبی بشناسند و سنجه های استخراج شده در این پژوهش، سرنخ های شناخت هرچه بیشتر نظام مالیات بر ارزش افزوده برای اجرای بهتر این قانون است.
