بررسی شاخص‌های اشتغال در مناطق روستایی و شهری

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون، نرخ بیکاری در سال گذشته 9.2 درصد و نرخ مشارکت اقتصادی 40.9 درصد برآورد شده است، که هر دو نرخ نسبت به سال 99 کاهش داشته است.

همچنین نرخ بیکاری در مناطق روستایی و شهری کشور نیز در سال 1400 نسبت به 99 کاهش را تجربه کرده است. این در حالیست که نرخ مشارکت اقتصادی در روستا های کشور به مقدار قابل ملاحظه ای در سال 1400 کاهش یافته است.

بر اساس مبانی اقتصاد کلان هر زمان کاهش نرخ بیکاری با کاهش نرخ مشارکت اقتصادی همزمان شود، می توان کاهش بیکاری را به علت کاهش در مشارکت اقتصادی دانست نه بهبود فضای کسب و کار.

بر اساس روند نرخ بیکاری در 25 سال گذشته، پس از یک بازه طولانی اختلاف شدید بین نرخ بیکاری روستاها و نرخ بیکاری شهری، در چند سال اخیر این اختلاف کمتر شده است و این دو نرخ به یکدیگر نزدیک شده اند.

به جمعیت حاضر در سن کار که مایل به کار کردن هستند یا به عبارت دقیق تر در چند هفته گذشته جویای شغل بوده اند نسبت به کل جمعیت کار، نرخ مشارکت اقتصادی می گویند، افراد حاضر در این جمعیت می توانند بیکار یا شاغل باشند، مهم تمایل به کار کردن است. به نسبتی از جمعیت فعال اقتصادی که نتوانسته اند شغلی پیدا کنند، نرخ بیکاری گفته می شود.

پس بر این اساس نرخ بیکاری بر مبنای کل جمعیت بیکار محاسبه نمی شود، بلکه کسانی که جویای یافتن شغل هستند مورد محاسبه قرار می گیرند. به عنوان مثال کسی که یکسال پیش دنبال شغل بوده ولی به علت نا امیدی از یافتن شغل، دیگر دنبال آن نیست، جز جمعیت بیکار محسوب نمی شود و در نرخ بیکاری نیز گنجانده نمی شود.

نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی مهم ترین شاخص ها در اقتصاد کلان محسوب می شوند که بررسی روند آن ها می توان اطلاعات ارزشمندی را از سایر متغیر های اقتصادی نیز به ما دهد.

نرخ مشارکت اقتصادی در مناطق شهری کشور در سال گذشته 40.3 درصد به ثبت رسیده است. این در حالیست که این شاخص در سال گذشته برای شهر های کشور 40.4 درصد بوده است.

بر این اساس می توان اظهار داشت که درصد جمعیت متقاضی کار در مناطق شهری در سال 1400 نسبت به سال 99 کمی کاهش داشته است. این کاهش در حالی رقم خورده است که انتظار می رفت پس از فروکش کردن اوج شوک کرونا به اقتصاد و جامعه در سال 99، وضعیت مشارکت اقتصادی در سال گذشته بهبود نیز یابد، که بر اساس آمار بر عکس این انتظار رخ داده است.

نرخ بیکاری نیز از 10.4 در سال 99 به 9.9 درصد در سال 1400 کاهش یافته است، به بیان ساده تر نزدیک به یک دهم جمعیت متقاضی کار شهری در سال گذشته نتوانسته اند شغلی برای خود پیدا کنند. به عقیده برخی از کارشناسان قسمتی از بهبود بیکاری در سال گذشته در مناطق شهری کشور به علت کاهش نرخ مشارکت اقتصادی در مناطق مذکور بوده است.

نرخ مشارکت اقتصادی در روستاها به طور کلی در سالیان گذشته بالاتر از نرخ مشارکت در مناطق شهری کشور بوده است. این نرخ در سال گذشته 43.2 درصد برآورد شده است که دقیقا یک درصد نسبت سال 99 کاهش داشته است. آنچه از داده ها بر می آید این است که کاهش مشارکت اقتصادی در روستا در سال 1400 بیش از مناطق شهری کشور بوده است. برخی کارشناسان اذعان دارند که کم آبی و خشکسالی های نسبی در سال گذشته علت کاهش نرخ مشارکت مردم روستایی است.

نرخ بیکاری نیز در روستاها از 7.2 درصد در سال 99 به 6.9 درصد در سال 1400 کاهش یافته است. به مانند مناطق شهری، می توان دلیل کاهش نرخ بیکاری در مناطق روستایی در سال گذشته را به علت کاهش مشارکت اقتصادی دانست. با توجه به کاهش قابل توجه مشارکت در روستا ها، احتمال درستی این سناریو در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری بیشتر است.

هر بار که صحبت از نرخ بیکاری به میان می آید، پیش فرض این است که نرخ بیکاری در مناطق روستایی کشور باید پایین تر از نرخ بیکاری در شهر ها باشد. در حالی که اگر به روند چند دهه گذشته بیکاری در اقتصاد ایران نگاهی بیاندازیم مشاهده خواهیم کرد که همیشه اینگونه نبوده است. بررسی ها نشان می دهد تا سال 82 نرخ بیکاری روستاها و شهرهای کشور تقریبا در یک مقدار بوده اند، حتی در سال 76 نرخ بیکاری در مناطق روستایی بیش از بیکاری در شهر ها به برآورد شده است.

از سال 83 اختلاف بیکاری در مناطق روستایی کشور در مقایسه با بیکاری در مناطق شهری شدت گرفت تا جایی که در سال های 84 و 89 نرخ بیکاری در شهر ها بالغ بر 6 درصد بیش از بیکاری در مناطق روستایی به ثبت رسیده است. اما این اختلاف در سال های گذشته کمی کاهش یافته و در سال 1400 تنها 3 درصد بوده است، بر اساس بررسی روند این دو نرخ بیکاری، این کمترین اختلاف بین نرخ بیکاری مناطق روستایی و مناطق شهری کشور در 25 سال گذشته است. بر اساس آمار آنچه باعث کاهش اختلاف بین این دو نرخ بیکاری شده است، کاهش بیکاری در مناطق شهری بوده است، چراکه در طول سالیان گذشته نرخ بیکاری روستاها تقریبا روند و مقدار ثابتی داشته است.