مثلث طلایی صنعت، پژوهش و تعاونی عامل مهم حرکت اقتصاد خرد، میانی و کلان در ایران اسلامی

تعاونی را می توان اجتماعی ترین فعالیت اقتصادی توصیف کرد که مفاهیم و فضیلت های اقتصادی واجتماعی مانند عدالت، آمایش سرزمین و جمعیت، توسعه و پیشرفت عدالت محور و انسان محور را در بر می گیرد.

اقتصاد تعاونی ۱) بیشترین همگرایی را با اقتصاد اسلامی دارد ۲) تاب آوری اقتصادی و اجتماعی را بیشتر تضمین می کند ۳) توسعه تعاونی ها همان اقتصاد مقاومتی است ۴) اقتصاد ایران بی نهایت ظرفیت و مزیت برای نقش آفرینی تعاونی ها دارد ۵) توسعه تعاونی همچنین تحریم ها را کم اثر و گاهی تبدیل به فرصت خواهد کرد ۶) طبق قوانین بالادستی باید سهم بخش تعاون از اقتصاد ملی در کوتاه مدت ۵ ساله به حداقل ۴ برابر فعلی افزایش یابد ۷) در میان مدت ده ساله باید به سهم بیشتری برسد ۸) در بلندمدت هم رقابت آشکار و شفاف و سالم با دیگر بخش های دولتی و خصوصی داشته باشد ۹) برای کاهش نرخ بیکاری و شکاف اقتصادی طبقاتی نیاز است که تعاونی ها را جدی بگیریم ۱۰) حضور بخش تعاونی در حوزه نسل برتر اقتصادی مانند اقتصاد دانش بنیان یک ضرورت است ۱۱) حضور بخش تعاون در عرصه های توسعه صنعتی و تولید ثروت از دانش و علم؛ موثر خواهد بود و ۱۲) پیوند صنعت، پژوهش و تعاونی یک مثلث طلایی برای تحریک اقتصاد خرد، میانی و کلان در ایران اسلامی است اما داشتن مزیت و ظرفیت یک بحث است و استفاده از امکانات هم هنری برتر و مزیتی پایان ناپذیر.

رمز تحقق اقتصاد تعاونی با تمام مختصات در ایران اسلامی

توسعه اقتصاد تعاونی را نباید فقط محدود به بخش های سنتی و حاشیه ای بکنیم بلکه تعاونی می تواند و شایسته است وارد عرصه های صنعتی هم بشود. ایجاد نسل های برتر توسعه صنعتی با رویکرد کاهش هزینه تمام شده و بیشینه کردن تولید ثروت با تعاونی های صنعتی امکان پذیر است و بخش تعاون باید وارد همه محدوده های تولید ثروت شود مانند صنعت پتروشیمی، خودروسازی، سدسازی، راهسازی و پالایشگاه و … صنعت گردشگری و بی نهایت فرصت تولید ثروت.

اقتصاد تعاونی را باید در ایران اسلامی توسعه دهیم. این نه یک انتخاب بلکه یک اجبار است چون نیاز داریم ۱) اقتصاد شایسته ایران اسلامی استقرار یابد ۲) نرخ بیکاری باید تک رقمی شود چون کلید همه آسیب های اقتصادی و اجتماعی است ۳) دشمن از استقرار اقتصاد اسلامی و مقاومتی در ایران هراس دارد و اقتصاد تعاونی می تواند تحریم را شکست دهد ۴) و اقتصاد تعاونی، نفت زده نخواهد بود.

برای تحقق این اهداف باید علوم اقتصاد تعاونی و دانش توسعه تعاونی ها در همه حوزه های اقتصای و اجتماعی و فرهنگی هم توسعه یابد اینکه اقتصاد تعاونی چیست، اقتصاد خرد تعاونی و اقتصاد میانی تعاون و اقتصاد کلان تعاونی در ایران اسلامی باید به خوبی تبیین شود.

اینجاست که دانشگاه ها بیشترین نقش را دارند و آن هم تربیت نیروی انسانی شایسته برای مدیریت اقتصاد تعاونی است. ایجاد دانشکده اقتصاد تعاونی حداقل خواسته ایران عزیز است و باید به فکر ایجاد دانشگاه تعاونی باشیم که با همکاری اتاق های تعاون ایران و اتاق های تعاون استان باید برنامه ریزی شود.

در این دانشکده یا دانشگاه باید برای توسعه تعاونی های صنعتی برنامه ریزی شود. توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی و صنایع روستایی و صنایع نوین و دانش بنیان می تواند فصل مشترک همکاری های دانشگاه ها و اتاق های تعاون ایران و استان ها همچنین فعالان اقتصاد تعاونی باشد که زیرشاخه های آن تا یک میلیون رشته صنعتی قابل افزایش است چون فقط سه هزار گونه گیاه دارویی داریم که یک نمونه آن “گل محمدی” با چندین صنعت تبدیلی است.

برای صنعت نفت می توانیم بیش از سه هزار صنعت نوین تعریف کنیم و برای اقتصاد کشاورزی که ظرفیت ها تا بی نهایت است. صنعت خودروسازی نیز مهم است.

اما تحقق همه مزیتها و فعال شدن همه این ظرفیت ها به آموزش و پرورش نیروی انسانی شایسته نیاز دارد که دانشگاه باید در این عرصه ها وارد شوند تا ۱) از تهمت ایجاد بیکاری فارغ التحصیلان رها می شوند ۲) اجتماعی ترین اقتصاد در کشور رونق می گیرد ۳) همه فعالیت های آموزشی و پژوهشی در مسیر تبدیل به ثروت خواهد بود ۴) اقتصاد شایسته ایران اسلامی مستقر می شود و ۵) هویت جدید کارآفرینی در نظام آموزشی کشور و در همه رشته ها شکل می گیرد … و هزاران دستاورد دیگر.

ظرفیت بخش تعاون و نیازهای گسترده اقتصاد ایران به تعاونی ها ایجاب می کند که آموزش و تربیت نیروی انسانی و نهضت پژوهش گسترده و علمی آغاز شود. ادامه این مسیر به شکل گیری نهضت تازه تحقیق و پژوهش در ایران کمک خواهد کرد که اوج تولید ثروت پایدار خواهد بود و بهره وری فعالیت ها به حداکثر ظرفیت خود می رسد.

برای نمونه می توان نهضت خودکفایی در هر عرصه ای راه انداخت مانند خودکفایی در تولید برنج با راهبری بخش تعاونی و همینطور همه زیربخش های کشاورزی، بازرگانی و صنعتی و… رسانه ای ( تولید محصول های رسانه ای) با طعم تعاونی.

تحقیق و توسعه؛ تاکنون دو بال برای پیشرفت پایدار بوده است و این همگرایی و هم افزایی به خوبی دیده می شود اما امروزه پژوهش فقط ابزار توسعه نیست بلکه ”ایجاد دانش، ابزار توسعه و بستر تولید ثروت” است.

پژوهش فقط تولید دانش نیست بلکه امروز به تنهایی به صنعتی برای ثروت آفرینی تبدیل شده است و امروزه باید بر توسعه صنعت پژوهش متمرکز شویم.

علم، ابزار کشف حقیقت و محصول پژوهش است و پروفسور «هانس کربس» -استاد دانشگاه آکسفورد- می گوید که پژوهش دیدن چیزی است که دیگران نمی توانند ببینند و اندیشیدن درباره چیزی است که دیگران نمی توانند به آن بیندیشند.

دیدن آنچه همه از دیدن آن ناتوانند، نیازمند دیدی عمیق و موشکافانه است و این تنها از طریق کنش و واکنش های آموزشی علمی در شرایط محیطی مناسب به ویژه با تلاش استعدادهای برجسته و نخبگان جامعه میسر می شود.

پژوهش در دنیای امروز فعالیتی جدی و ضروری است؛ زیرا نتیجه آن علم و فناوری است و این دو، منشاء ثروت و قدرت هستند. آموزش، ثروت را به علم تبدیل می کند و در فرایند پژوهش هم علم به ثروت تبدیل می شود.

از طریق علم و فناوری مزیت های جدید خلق می شود و ثروت و رفاه به ارمغان می آید و انتظار می رود که علم و فناوری علاوه بر کشف رازهای طبیعی، بشریت را به جایی برساند که ناآرامی و تنش های سیاسی و اجتماعی را در آن راهی نباشد و نابرابری های اجتماعی به حداقل برسد.

امروزه علم در جوامع نوین از عنصری منزوی و در اختیار گروهی اندک خارج شده است و دولت ها در آن دخالت می کنند.

تقویت علم و فناوری و به تبع آن حمایت از فعالیت های پژوهشی برای حفظ بقای کشورهای در حال توسعه از اهمیت اساسی برخوردار می شود. ما در عصری زندگی می کنیم که علم هر روز قدرت خود را ظاهر می کند. دانشی که علم به ما داده است بر فاصله ها غلبه و نیازها را برآورده کرده، بیماری ها را کاهش داده و درها را به روی فهم رازهای طبیعی گشوده است. علم برای کشف حقیقت، (یعنی چیزی که پنهان است)، ابزاری بی مانند محسوب می شود.

زحمت توسعه علمی بر دوش پژوهشگران و محققانی است که همه زندگی خود را وقف جستجو، پژوهش و تحقیق می کنند .

امروزه پژوهش و تحقیق زیربنای عبور از اقتصاد تعاونی و سنتی به سمت اقتصاد صنعتی و رسیدن به سطح اقتصادی دانش محور است و امروز روبنا و زیربنا و زیرساخت اقتصادی هم محسوب می شود.

هیچ بخشی از اقتصاد جهانی و ملی یافت نمی شود که بی نیاز از تولید دانش و پردازش دانش در مسیر تولید ثروت باشد در غیر این صورت قدرت و مزیت رقابتی را از دست خواهد داد.

اقتصاد تعاونی هم به پژوهش نیاز دارد تا خود را مدرن سازی کند و هم باید تولید پژوهش و علم کند و ثروت بدست آورد. در اقتصاد سنتی پایه، منبع رشد اقتصادی، منابع طبیعی و فیزیکی یا به عبارتی منابع محسوس هستند، اما در اقتصاد نوین که اقتصاد دانش محور نمادی از آن است، منبع رشد اقتصادی تولید، توزیع و کاربرد دانش است و دانش و دستاوردهای تحقیق و پژوهش در زمره منابع غیرمحسوس قرار می گیرد.

در اقتصاد سنتی هر کشوری که دارای منابع طبیعی و زمین بیشتری است، پیشرفته تر است و بر عکس هر کشوری که منابع طبیعی و زمین کمتری دارد، عقب افتاده تر تلقی می شود.

در اقتصاد نوین، شکاف دانش و توان پژوهشی یا تولید دانش مطرح است نه شکاف منابع. به نظر می رسد پیوست دانشگاه ها، تعاونی ها و صنعت می تواند 1- نهضتی پایدار از تولید ثروت ایجاد کند که دستاورد آن توسعه اقتصاد شایسته تعاونی با تمام ظرفیت ها و در نهایت نهضت تولید ثروت از پژوهش خواهد بود که حداقل نتایج را می توان اقتصاد دانش بنیان، صنایع برتر و پیشرو و شاخص های نجومی در متغیرهای بازارهای کار، کالا و پول و سرمایه و رسانه جستجو کرد.

۲- اقتصاد تعاونی فقط طفیل صنعت و پژوهش نخواهد بود بلکه هم افزایش شدید و همگرایی کامل در بازی برد – برد خواهد داشت که به توسعه صنعتی و علمی کمک می کند و هم خود اقتصاد تعاونی با هویتی مدرن توسعه خواهد یافت.

۳- حوزه های پژوهشی زیادی وجود دارد که تعاونی دانشگاه ها در انجام پژوهش را می طلبد مانند مطالعات آمایش سرزمین و جمعیت در ایران اسلامی، جذب تدریجی تصدی های دولتی در حوزه پژوهش های کاربردی و پایه ای.

۴- اگر دانشگاه ها به توسعه علوم و فنون تعاونی ها کمک کنند تعاونی ها نیز یار همیشگی دانشگاه ها خواهند بود. سرمایه گذاری مشترک دانشگاه و صنعت برای تامین نیروی انسانی مهم است و جهت آموزش را هدفمند می کند.

۵- تعاونی های نسل جدید را باید به میان همه رشته های دانشگاهی ببریم تا نسل های جدید توسعه صنعتی شکل گیرد مانند تعاونی تولید داروهای گیاهی، صنایع روستایی و صنایع دانش بنیان و صنایع سبک و سنگین جدید.

۶- سهم بخش تعاون باید در همه بازار های پول و سرمایه و کار و کالا افزایش یابد تا سطح رقابت شفاف با بخش های غیر تعاونی. توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی واحد های اقتصادی به سطح برخورداری آنها از دانش ارتباط دارد و هر بخش اقتصادی که تولید، توزیع و کاربرد دانش بیشتری داشته باشد ، توسعه یافته محسوب می شود ( تعاونی پژوهش های کابردی و علمی)

۷- اتاق تعاون ایران باید راهبر توسعه فعالیت دانشگاه ها در عرصه تعاونی مانند آموزش و تربیت نیروی انسانی و پژوهش ها باشد و هدف هم توسعه جامع اقتصاد تعاونی ایران است.

“ناب ترین” منبع رشد اقتصادی را، تحقیق و پژوهش تشکیل می دهد به شرط اینکه با حذف فاصله زمانی و مکانی تحقیق با بسترهای اجرایی بلافاصله به ارتقای بهره وری و ایجاد تعاونی ها منجر شود.

اقتصاد تعاونی هم برای تثبیت نقش تمدن سازی نوین خود در ایران و همه مزیت های نسبی و مطلق اقتصادی در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیاز دارد که نهضت توسعه علمی و انسانی و پژوهشی را به فرایندی پایدار تبدیل کند و جوهره اصلی این حرکت را الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت تشکیل می دهد.

نهضت توسعه پژوهشی در اقتصاد تعاونی ایران باید به صنعت پژوهشی تبدیل شود که منابع پایان ناپذیر برای تولید ثروت ایجاد خواهد کرد.

به شدت نیازمند پژوهش تاریخی توسعه ایران در ۴۰ سال اخیر هستیم تا برای چله دوم نظام به صنعت ثروت ساز پژوهش برسیم با طعم و سلیقه تعاونگری و تعاون گرایی.