پایگاه خبری توسعه تعاون
سه شنبه, ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ ۱۰:۲۵ ۸۱
طبقه بندی: بورس
چچ
استارت‏‌آپ‌ها برای بورسی شدن با چه چالش‌هایی مواجه هستند

استارت‏‌آپ‌ها برای بورسی شدن با چه چالش‌هایی مواجه هستند

توسعه تعاون:پس از تصویب ضوابط پذیرش استارت‌‏آپ‌ها در فرابورس و همچنین پذیرفته شدن نخستین استارت‏‌آپ ایرانی در این بازار، نیمه آذرماه ۱۴۰۰ امیدنامه تپسی در سایت فرابورس منتشر شد.

به گزارش پایگاه خبری توسعه تعاون،تمایل استارت‌‏آپ‌ها برای ورود به بورس بعد از جهش بی‌سابقه شاخص در ماه‌های ابتدایی سال 99 به بالاترین حد خود رسید. هرچند که با ریزش شدید شاخص کل در اواخر تابستان همان سال، این تب تند فرونشست، اما حضور استارت‌‏آپ‌ها هم با وجود تمام تلاش‌های صورت‏ گرفته، در مقطعی که بازار بورس روزهای طلایی خود را سپری می‌کرد، محقق نشد. با این حال برخی استارت‌‏آپ‌ها که پیش از روزهای طلایی بورس در پی ورود به این بازار بودند، همچنان برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کنند و نگاهی بلندمدت به حضور در بازار سرمایه دارند.


خلأهای قانونی و نبود ضوابط مدون برای ورود استارت‌‏آپ‌ها به بازار سرمایه باعث شده تا آنها در تمام این سال‌ها پشت چراغ قرمز بورس بمانند. سال گذشته این طلسم شکست و بالاخره تپسی به عنوان نخستین استارت‏‌آپ ایرانی موفق شد تا نام خود را در بازار دوم فرابورس ثبت کند. البته تپسی به عنوان نخستین و تنها استارت‏‌آپ حاضر در بازار سرمایه در ایران، پس از ماه‌ها همچنان در وضعیت «ممنوع- متوقف» قرار دارد و هنوز سهام خود را عرضه نکرده و همچنان در حال طی فرایندهای قانونی است -طبق قانون شرکت‌ها تا 6 ماه پس از درج نماد معاملاتی خود بر تابلوی فرابورس فرصت دارند تا عرضه اولیه را انجام دهند- با این حال، نفس ورود این استارت‏‌آپ به بورس به زعم بسیاری از فعالان این حوزه، می‌تواند زمینه‌ساز ورود دیگر استارت‌‏آپ‌های بزرگی باشد که سال‏‌هاست در صف ورود به فهرست مندرج روی تابلوهای بازار سرمایه هستند. هنوز مشخص نیست تپسی چگونه در این بازار حاضر خواهد شد و بازار سرمایه به حضور این استارت‏‌آپ چه واکنشی نشان خواهد داد. روشن شدن این امر می‌تواند نقشی تعیین کننده در کیفیت حضور استارت‌‏آپ‌های ایرانی در بورس داشته باشد.

زمزمه ورود استارت‌‏آپ‌ها به بازار سرمایه از سال 95 شنیده می‌شد. نبود تعریفی واحد از فعالیت استارت‏‌آپی و همچنین ضوابط پذیرش این مجموعه‌ها در بازار سرمایه، باعث شد تا این اتفاق سال‌ها به تعویق بیفتد. بالاخره تابستان 1399 و در پی رشد بی‌سابقه شاخص بورس ایران و همچنین اقبال عمومی نسبت به این بازار، دولت به صرافت انجام این کار افتاد و رئیس جمهور در تیرماه همان سال وزیر اقتصاد را مامور پیگیری موضوع کرد.

تپسی به عنوان نخستین استارت‏‌آپ ایرانی دی‏ ماه 99 در فرابورس پذیرفته شد، اما انجام امور قانونی نزدیک به یک سال به طول انجامید تا اینکه در آذرماه 1400 فرابورس ایران از درج نماد معاملاتی تپسی در بازار دوم فرابورس خبر داد و اعلام کرد نماد تپسی قرار است در گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن معامله شود. همچنان تپسی تنها استارت‏‌آپی است که مجوز عبور از این دیوار شیشه‌ای را کسب کرده است. دیجی‌کالا، دیوار، شیپور، فیلیمو و کافه‌بازار استارت‌‏آپ‌های دیگری هستند که سال‏‌هاست در صف ورود به بازار سرمایه منتظرند. هرچند برخی از آنها از جمله دیجی کالا به گام نهایی ورود به این بازار نزدیک شدند، اما به دلایل مختلف هنوز این هدف برای آنها محقق نشده است.

در دنیا حضور استارت‌‏آپ‌ها در بازار سرمایه، به رغم وجود چالش‌های بسیار، امری پذیرفته ‏شده است و بخشی از فهرست بلندبالای بورس، به استارت‌‏آپ‌ها اختصاص دارد. اما در ایران هنوز این امر در ابتدای راه است. ورود استارت‌‏آپ‌ها به این بازار مدافعان و مخالفانی دارد که هرکدام استدلال‌های خود را دارند و از تهدیدها و فرصت‌های این حضور می‌گویند. یکی از بزرگ‌ترین موانعی که مخالفان این امر بر آن تاکید دارند، ریسک بالای فعالیت استارت‌‏آپ‌هاست. «۹۰ درصد استارت‏‌آپ‌ها شکست می‌خورند.» این آماری بین‌المللی از فعالیت استارت‌‏آپ‌ها در حوزه‌های مختلف است. آماری که مخالفان حضور استارت‌‏آپ‌ها در بورس به آن استناد می‌کنند تا پرریسک بودن این حضور و همچنین تبعات ناشی از زیان انباشته استارت‌‏آپ‌ها را هنگام ورود به بورس به سرمایه‌گذاران گوشزد کنند. از طرفی موافقان این امر معتقدند حضور استارت‌‏آپ‌ها در بورس می‌تواند با ایجاد اعتماد عمومی موجب دوام فعالیت آنها شود و زمینه را برای موفقیت این شرکت‌ها و توسعه فعالیت‌های استارت‏‌آپی فراهم کند. به باور مدافعان این امر ایجاد امیدهایی برای نقدشوندگی، می‌تواند سرمایه‌گذاران را به استارت‌‏آپ‌ها وفادارتر کند.

نبود ضوابط و چارچوب‌های مشخص برای ارزش‌گذاری استارت‌‏آپ‌ها یکی دیگر از چالش‌های جدی این حوزه است. دانشی که استارت‌‏آپ‌ها در اختیار دارند سرمایه اصلی آنها محسوب می‌شود، اما این سرمایه باید به زبان عدد و رقم در بورس ترجمه شود. موضوعی که سازوکار دقیقی برای آن در ایران وجود ندارد. به همین دلیل ارزش‌گذاری اقتصادی استارت‌‏آپ‌ها همواره یکی از چالش‌های اصلی فعالیت آنهاست. ضوابط پذیرش استارت‌‏آپ‌ها در فرابورس آذرماه سال گذشته به تصویب رسید و راه را تا حدودی برای این مجموعه‌ها هموار کرد. اما همچنان مسایل و ابهاماتی در این زمینه وجود دارد که مدیران تپسی که مراحل پذیرش و حضور در فرابورس را پشت سر گذاشته‌اند، همچنان در پی رفع آن هستند تا بتوانند به مرحله عرضه سهام برسند. البته فرابورس ایران برای جلوگیری از مشکلات ناشی از سرمایه‌های نامشهود استارت‌‏آپ‌ها اعلام کرده است: «عرضه اولیه سهام استارت‌‏آپ‌های حاضر در فرابورس، عمومی نخواهد بود، بلکه به طور غیرمستقیم و از طریق مشارکت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی صورت خواهد گرفت.»

شرایط نخستین و تنها استارت‏‌آپ حاضر در بورس

پس از تصویب ضوابط پذیرش استارت‌‏آپ‌ها در فرابورس و همچنین پذیرفته شدن نخستین استارت‏‌آپ ایرانی در این بازار، نیمه آذرماه 1400 امیدنامه تپسی در سایت فرابورس منتشر شد. اطلاعات مندرج در این امیدنامه نشان می‌دهد که سود خالص تپسی در سال 1399 رقمی حدود 4.7 میلیارد تومان و سرمایه این استارت‏‌آپ مبلغی حدود 117 میلیارد تومان است. تپسی پیش‌بینی کرده است سود خالص شرکت در سال 1400 مبلغی حدود 20 میلیارد تومان، یعنی میزانی تقریباً 5 برابر سود خالص محقق‏ شده در سال 99 باشد. این شرکت برای سال 1404 پیش‌بینی سود خالص حدود 1700 میلیارد تومانی برای فعالیت‌های خود در این امیدنامه ثبت کرده است. هرچند این اعداد و ارقام در مقایسه با سایر ارقام ارائه ‏شده توسط شرکت‌های دیگر در بازار بورس نمی‌تواند چندان جذاب به نظر برسد، اما مدیران تپسی معتقدند ماهیت استارت‌‏آپ‌ها رشد و حرکت رو به جلو در آنهاست. همین خصیصه می‌تواند سهام تنها استارت‏‌آپ حاضر در بورس را برای سرمایه‌گذاران جذاب کند.

حضور استارت‌‏آپ‌ها در بورس امری ناگزیر در سال‌های پیش رو خواهد بود، اما کیفیت و چگونگی این حضور همچنان شفاف و دقیق نیست. در این میان فرصت‌هایی که برای استارت‌‏آپ‌ها با حضور در بورس فراهم می‌شود بعد از ایجاد امکانی جدید برای تامین سرمایه و جلب اعتماد در میان سرمایه‌گذاران، معافیت‌ها یا تخفیف‌های مالیاتی است که برای برخی از این شرکت‌ها اهمیت دارد. از طرفی هزینه‌ها برای ارتقای ساختار حسابداری و ارائه گزارش‌های مالی و همچنین هزینه‌های پذیرش در بازار سرمایه و عرضه سهام در این بازار هم مواردی است که برای شرکت‌هایی که تمایل به حضور در این بازار دارند، قابل تامل است.

آدرس کوتاه شده: